Kağıt icat ;
Ts’ai Lun günümüzden yaklaşık 2000 yıl önce Çin’de yaşayan
bir memurdu ve MS 105 yılında bugünkü kullanılan hali ile kağıdı icat etti.
Dutağacı kabuğu, kenevir ve kumaş paçavralarını suyla karıştırarak ezdi, lapa
haline getirdi, presleyerek suyunu çıkardı ve bu ince tabakayı kuruması için
güneşin altında ipe astı.
Aslında insanlar MÖ 3500 yıllarında bile üzerine yazı yazabilecek çeşitli
şeyler kullanıyorlardı. Kağıdın icadı sonraki devirlerde Çinlileri dünyanın en
gelişmiş kültürünün sahibi yaptı. Şaşırtıcıdır ki, Orta Asya’ya 751, Bağdat’a
ise 793 yılında ulaşan Ts’ai Lun’un kağıt yapma metodu, Avrupa’ya 1000 yılda
gelemedi. Avrupa’da ilk kağıt ancak 1151 yılında İspanya’da
yapılabildi.
İlk kağıt makinesi 1798 yılında yapıldı. Ancak bu geniş
bir kayışın dönerek fıçıdaki lapayı aldığı ve ince kağıt haline getirdiği, her
dönüşte tek bir kağıt yapabilen basit bir makine idi. Silindirli makine çok
geçmeden 1809 yılında John Dickinson tarafından icat edildi.
Kağıt Paranın icadı ;
Para icat
edilmeden önce, deniz kabuğundan kıymetli metallere kadar çeşitli mallar değişim
aracı olarak kullanılmıştır. Tarihi kayıtlara göre, M.Ö. 118 yılında Çinliler
deri para kullanmışlardır. İlk kağıt para ise M.S. 806 yılında yine Çin’de
ortaya çıkmıştır.
Batıda kağıt
paraların basılması ve kullanılması 17 nci yüzyılın sonlarına rastlamaktadır.
İlk kağıt paranın 1690’lı yıllarda Amerika Birleşik Devletleri’nde Massechusetts
Hükümeti, İngiltere’de ise “Goldsmiths” ler tarafından basıldığı ve dolaşıma
çıkarıldığı, 1694 yılında İngiliz Merkez Bankası ve daha sonra diğer ülke merkez
bankalarının kurulması ile de yaygınlaştığı görülmektedir.
Osmanlıda Kağıt Para ;
Osmanlı banknotları ilk olarak Abdülmecit tarafından 1840 yılında “
Kaime-ı Nakdiye-ı Mutebere ” ismiyle, bugünkü dille
“Para Yerine Geçen Kağıt”, bir anlamda para olmaktan çok faiz
getirili borç senedi veya hazine bonosu niteliğinde olmak üzere çıkarılmıştır.
Bu paralar matbaa baskısı olmayıp, elle yapılmış ve her birine de resmi mühür
basılmıştır. Kaimelerin zaman içerisinde taklidinin kolayca yapılması ve kağıt
paraya olan güvenin azalması nedeniyle 1842 yılından itibaren matbaada
bastırılmasına başlanarak, el yapımı olanlarla değişimi sağlanmıştır. Osmanlı
İmparatorluğu’nda 1862 yılına kadar çeşitli şekil ve miktarlarda kaime ihraç
edilmiştir.
Konu: kagıd paranın icadı 
Cuma Tem. 25, 2008 10:27 am
